لزوم آموزش بیوتکنولوژی در کشور

همانگونه که بارها به این نکته اشاره شده بیوتکنولوژی در زمره فناوری هایی است که بیشتر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه گسترش آن را به عنوان اولویت ملی خود در نظر گرفته اند. بر اساس گزارش بولتن بیوتکنولوژی، با توجه به ماهیت دانش محور این فناوری یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت این تکنولوژی در اختیار داشتن نیروی انسانی کارآمد و توانمند است. گسترش بیوتکنولوژی در کشور ایران نیز مورد توجه سیاستگذاران بوده و دولت به همین منظور و با سیاست تامین نیروی انسانی در دهه ‪ ۱۳۶۰‬و ‪۱۳۷۰‬ تعداد قابل ملاحظه‌ای دانشجو در این رشته و رشته‌های مرتبط به خارج از کشور اعزام کرده است. با بازگشت تعداد قابل ملاحظه‌ای از این دانشجویان و شروع فعالیت در مراکز تحقیقاتی حرکت شایان توجهی در مسیر علمی کشور ایجاد شد که تعداد مقالات منتشر شده در نشریات داخلی و خارجی در دهه گذشته گواهی بر این واقعیت است. اما با توجه به کمبود شدید نیروی متخصص در این رشته اعزام دانشجو و بورسیه به تنهایی نمی‌تواند جوابگوی نیاز کشور بوده و نیروی انسانی مورد نظر را تامین کند. از سویی دیگر پتانسیل آموزش داخل کشور در حد قابل قبولی است و قادر به تامین بخش بسیاری از این نیاز خواهد بود. برای مثال انستیتو پاستور ایران تاکنون در حدود ‪ ۶۰‬نفر را در مقطع ‪ PH-D‬آموزش و تحویل جامعه داده است. دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در زمینه بیوتکنولوژی دارویی فعالیت‌های شایسته‌ای داشته و دانشگاه‌های دیگر نیز کمابیش در این زمینه مثمرثمر بوده اند. دروزارت علوم نیز مراکزی چون مرکز ملی مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی در راستای آموزش نیروی انسانی متخصص گام‌های مثبتی را برداشته اند. اما در وزارت بهداشت پس از یک دوره موفقیت نسبی، طی چند سال گذشته حرکت مثبت و تاثیرگذاری در راستای تامین نیروی انسانی مشاهده نشده است. با توجه به اینکه صنایع دارویی به سرعت به سوی تولید داروهای بیولوژیک در حرکتند و از سوی دیگر فراورده‌های تشخیصی نیز بخش اعظم تولیدات خود را از مسیر فراورده‌های بیولوژیک تامین می‌نمایند، بخش آموزش وزارت بهداشت نتوانسته است همگام با پژوهش برای تامین نیروی انسانی کارآمد اقدام نماید. کمبود شدید نیروی انسانی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‌های علوم پایه می‌تواند خسارت جبران ناپذیری به روند توسعه صنعت بیوتکنولوژی در کشور وارد آورد و منجر به عقب افتادگی در این عرصد گردد. از سوی دیگر کشورهای غربی نیز با ایجاد موانعی از آموزش ایرانیان در رشته‌های مرتبط با بیوتکتولژی جلوگیری می‌نمایند بنابراین با توجه به وجود پتانسیل‌های لازم برای آموزش در رشته‌های مرتبط با بیوتکنولوژی می‌توان در راستای تامین نیاز کشور گام‌های مثبتی برداشت. بر اساس روند گسترش بیوتکنولوژی در کشور این صنعت به بیش از دو هزار نفر متخصص در این زمینه نیازمند است.